Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Płazie
Historia Drukuj

Przypuszcza się, że parafia w Płazie powstała przed 1373 rokiem, pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z roku 1376. Istniał już wtedy kościół drewniany pw. Świętego Krzyża, typu późnogotyckiego – małopolskiego, o którym wspomina Jan Długosz w Liber beneficiorum II. Istniejący obecnie murowany kościół stanął w XVI wieku staraniem dwóch plebanów: Antoniego, który prace rozpoczął i Tomasza Mateusza Żydka zwanego Płazą, który zakończył budowę w 1576 roku, sprawiając też wyposażenie. Informuje o tym pisana renesansową antykwą kamienna tablica fundacyjna, wmurowana w północną ścianę korpusu kościoła. Finansowego wsparcia udzielili współwłaściciele dóbr w Płazie: Stanisław Płaski, Jan Radecki i Baltazar Chamerski. Ksiądz Tomasz Żydek, był postacią znaczącą w środowisku małopolskiego duchowieństwa nie tylko jako kanonik kolegiaty we Wiślicy i krakowskiego kościoła św. Szczepana oraz pleban w Modlnicy pod Krakowem, lecz także jako człowiek wysokiej kultury, związany z krakowskimi humanistami, w szczególności zaś z Maciejem Kromerem. Konsekracja kościoła odbyła się w 1605 roku. W ciągu wieków architektura i wystrój kościoła wielokrotnie ulegała przekształceniom i uzupełnieniom. Przed rokiem 1748 wystawiono nowy, drewniany chór muzyczny.

Płaza należy administracyjnie do gminy Chrzanów. Parafia posiada obecnie ok. 3500 mieszkańców. W roku 1887 w parafii zamieszkiwało 1440 osób wyznających religię rzymskokatolicką. Wówczas do parafii w Płazie należała Piła Kościelecka, Bolęcin, Siemota, Starzyny i Oblaszki. Już w 1900 roku proboszcz ks. Franciszek Szewczyk informował Konsystorz Biskupi, że “Kościół tutejszy jest taki mały w stosunku do parafii, że nigdy nie może pomieścić parafian”. 6 lutego 1912 roku św.p. Antoni Kuczarski zalecił testamentarnie Józefowi Kuczarskiemu, by “złożył na budowę nowego kościoła w Płazie 1000 koron, które mają być kapitalizowane dopokąd budowa się nie rozpocznie”.

Zezwolenie na budowę nowego kościoła parafia uzyskała po długotrwałych staraniach w roku 1983. W tymże roku papież Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny podczas mszy świętej na krakowskich Błoniach. Jesienią 1985 roku rozpoczęto wykopy pod fundamenty, w następnym roku prace budowlane. Autorem projektu kościoła był znany architekt krakowski Janusz Gawor. Uroczystego wmurowania kamienia węgielnego dokonał bp krakowski Albin Małysiak 10 września 1989 roku. W 1996 roku zakończono budowę kościoła, w dniu 16 czerwca tego roku Metropolita Krakowski kard. Franciszek Macharski dokonał jego poświęcenia.

W latach 1999-2000 wybudowano przy kościele dzwonnicę, na której zawieszono trzy dzwony poświęcone 12 czerwca 2000 roku przez bpa krakowskiego Kazimierza Nycza. Nowy kościół tworzy owalną bryłę architektoniczną, rzadko obecnie spotykaną. To nietypowe, ale funkcjonalne rozwiązanie umożliwia pomieszczenie wewnątrz około tysiąca osób. W nowej świątyni na uwagę zasługują witraże, wykonane według projektów Ewy Żygulskiej (Matka Boża Pocieszycielka Strapionych, Ewangeliści, święci polscy, św. Tadeusz Apostoł, św. Izydor, św. Piotr wręczający papieżowi Janowi Pawłowi II klucze od Stolicy Piotrowej).

Budowniczym kościoła i proboszczem parafii w latach 1974-2009 był ks. prałat Tadeusz Czarnota, wyświęcony na kapłana w 1959 roku przez ks. abpa Eugeniusza Baziaka, pracował jako wikariusz kolejno w Jaworznie, Szczyrku, Nowej Hucie oraz krakowskich parafiach Łagiewniki, św. Mikołaja i św. Szczepana. W 1997 roku został odznaczony medalem “Zasługi Dla Rozwoju Miasta i Ziemi Chrzanowskiej”. Władze doceniły w ten sposób trud i wysiłek jaki włożył w budowę kościołów parafialnych w Bolęcinie i Płazie.

Między kościołem starym i nowym stoi murowana z cegły plebania. Została wybudowana w roku 1908 na miejscu starszej, drewnianej pochodzącej z 1777 roku. Staraniem ks. Kazimierza Lissowskiego i ks. Prałata Tadeusza Czarnoty została rozbudowana. Na frontonie plebanii znajduje się zegar skonstruowany przez ks. Kazimierza Lissewskiego, który amatorsko zajmował się budową i naprawą zegarów wieżowych. Zdobył nawet w tej dziedzinie uprawnienia mistrzowskie. Kiedy zepsuł się zegar na ratuszowej wieży w Krakowie i nikt nie umiał go naprawić, ks. Lissewski poradził sobie ze skomplikowaną usterką. On również był autorem przestrogi, która umieszczona jest pod zegarem plebani w Płazie: “JEDNA Z TYCH GODZIN BĘDZIE TWĄ OSTATNIĄ”.

Nieopodal plebanii jest dom katolicki. Jest murowany z cegły z drewnianym pułapem. Dach pokryty jest dachówką cementową. Do Domu Katolickiego przylega Dom Katechetyczny zwany Starą Szkołą.

Początkowo zmarłych grzebano wokół starego kościoła. Cmentarz parafialny powstał na przełomie XVIII i XIX wieku, w II poł. XX wieku został powiększony. W środku starszej części cmentarza znajduje się wysoki, kamienny, neogotycki krzyż ufundowany przez parafian. Wśród nielicznych starszych grobów wyróżnia się nagrobek Erazma Umińskiego (zmarł w 1878) z żeliwnym, ażurowym krzyżem na kamiennym cokole.

Źródło: http://www.plaza24.eu

 

Dzisiaj:

29 Marca 2024
Piątek
W Kalendarzu Liturgicznym:
brak wspomnienia
Do końca roku zostało 278 dni.

Kalendarz

Liturgia na dziś